Een broodfokker is een fokker van honden die aan de handel in en fokken met honden zoveel mogelijk geld wil verdienen door zo min mogelijk geld te investeren in het welzijn van deze dieren. Om zo veel mogelijk en zo snel mogelijk geld te verdienen - broodfok - houden deze fokkers vaak meerdere fokteven die zo veel en zo lang mogelijk achter elkaar nestjes moeten krijgen. Deze teven verblijven in kleine ruimtes, krijgen nauwelijks te eten, mogen niet naar buiten, krijgen geen beweging, hebben geen menselijk contact en ontvangen geen medische zorg. Als een teef geen pups meer kan werpen, wordt ze als ze geluk heeft aan het asiel afgestaan of anders door de broodfokker ergens achtergelaten of omgebracht.
Ook de pups krijgen slecht te eten, krijgen geen vaccinaties of medische zorg en worden niet gesocialiseerd. De pups worden veel te vroeg, meestal al na vijf tot zes weken, bij de moeder weggehaald om verkocht te worden. Deze pups zijn al vanaf het begin fysiek en mentaal ziek, wat voor de nieuwe koper vaak nog niet zichtbaar is. De verkoop van pups gebeurt meestal online.
Nederland telt 2.5 miljoen honden. Ieder jaar komen er zo’n 150.000 nieuwe honden in Nederland bij waarvan er zo'n 60.000 tot 80.000 honden uit het buitenland worden geïmporteerd
In Nederland worden 10.000 honden per jaar in TRACES (Trade Control and Expert System) geregistreerd, dus 50.000 tot 70.000 honden komen ongeregistreerd ons land in. De meeste van deze honden, wordt in Oost-Europa uitsluitend voor commerciële doeleinden gefokt
In 2012 waren er naar schatting 60,8 miljoen honden in de Europese Unie. Er worden naar schatting maandelijks 46.000 honden verhandeld tussen de lidstaten
In de EU wordt er jaarlijks 1.3 miljard euro verdiend aan hondenhandel. De handel genereert werk voor 300.000 mensen
Na mensensmokkel, drugs en kinderporno gaat er in hondenhandel het meeste geld om. De marktwaarde van online hondenhandel is meer dan 1 biljoen euro
Op eBay worden meer dan 2 miljoen honden per jaar verkocht
Op onder andere Marktplaats worden jaarlijks enorme aantallen honden per jaar verkocht
Rashonden zijn populairder dan ooit. Er is in de EU jaarlijks vraag naar 8 miljoen puppy’s. Door modetrends (zoals honden van beroemdheden, dieren in films, series of op social media) willen mensen specifieke rashonden hebben. Net als in veel andere rijke westerse landen kunnen in ons land de Nederlandse rashondenfokkers niet aan de heersende vraag naar deze specifieke rashondenrassen voldoen. Volgens de Nederlandse rashonden wetgeving mag een teef voor het bedrijfsmatig fokken namelijk niet meer dan één nestje per jaar krijgen. Ook mag een teef niet worden gedekt vóór een leeftijd van 16 maanden of na een leeftijd van 96 maanden. Een Nederlandse teef mag in totaal niet meer dan vijf nesten met pups krijgen.[1]
Door de toenemende vraag naar specifieke rashonden zien gewetenloze fokkers en handelaren in heel Europa kans om veel geld te verdienen aan het fokken met deze honden. Veel consumenten willen specifieke rashonden of honden die hierop lijken kopen voor een zo laag mogelijke prijs. Door meerdere teven meerdere nestjes per jaar te laten werpen en minimaal te investeren in voedsel, huisvesting, vaccinaties en medische zorg kan er in de hondenhandel forse winst gemaakt worden. Met deze goedkope en massale productie van pups in zogenaamde puppyfabrieken kunnen broodfokkers rashonden of look alikes tegen een veel lagere prijs aanbieden.[1]
Bij een bonafide fokker wordt de prijs van een rashond medebepaald door de verplichte investeringen. Hiervoor zijn de honden geregistreerd, gechipt, gevaccineerd, ontwormd, goed gevoed, voorzien van een stamboom, medisch gekeurd door een dierenarts en is er een DNA test, zwangerschapscontrole en een gezondheidsonderzoek bij de ouderdieren verricht. Ook moeten de pups gesocialiseerd worden. Er dient dus behoorlijk geïnvesteerd te worden in het grootbrengen van lichamelijk en geestelijk gezonde pups. Voor een pup uit het malafide broodfokcircuit worden deze investeringen niet gedaan, wat een oneerlijke markt creëert.[2]
Pups die uit het broodfokcircuit komen zijn vanaf het begin al zowel lichamelijk als geestelijk ziek. De gemiddelde koper heeft niet de kennis om dit op het moment van aankoop te herkennen. Ook hebben de pups vaak erfelijke aandoeningen die meestal pas na een paar jaar aan het licht komen. Er wordt bijvoorbeeld verder gefokt met honden die heupdysplasie hebben omdat de fokker weigert om zijn ouderdieren daarop te laten testen. De pups worden geboren onder de meest erbarmelijke omstandigheden, krijgen slecht te eten en geen medische zorg of vaccinaties. Ze worden zo jong mogelijk van de moeder gescheiden zodat ze op een leeftijd van 8 weken oud in Nederland kunnen worden aangeboden.[3,4,5]
Piepjonge dieren van 6 weken oud of jonger, terwijl ze 15 weken moeten zijn, worden op een dagenlang transport vanuit Oost-Europa naar Nederland gezet en komen regelmatig ziek, ondervoed en vrijwel altijd getraumatiseerd aan. Vaak valt het de nieuwe baasjes de eerste dagen al op dat de dieren ernstig ziek zijn. Veel voorkomende ziektes zoals parvo, adeno, hondenziekte en kennelhoest leiden regelmatig tot sterfte van de pas gekochte pups. Ook zullen veel van deze dieren zich niet ontwikkelen tot mentaal gezonde honden en krijgen ze angsten of worden agressief. Een deel van deze honden wordt vervolgens weggedaan en belandt in asielen of in opvanggezinnen.[3,4,5]
Veel kopers krijgen te maken met zowel hoge dierenartsenkosten als emotionele problemen bij het onbewust kopen van een zieke pup. De pups worden verkocht als rashonden maar hebben geen stamboom en zijn veel jonger dan aangegeven in het paspoort en ook jonger dan wettelijk is toegestaan (8 weken indien geboren in Nederland en 15 weken indien geboren in het buitenland). Ook zijn de pups voorzien van een vals paspoort. Het is vaak erg moeilijk voor de koper om nadien een vergoeding te krijgen omdat de handelaren of fokkers meestal niet meer zijn te traceren. Maar ook als het wel lukt om de handelaar te achterhalen is het lastig een vergoeding te krijgen omdat de handelaren of fokkers vaak bedreigingen uiten.[10]
De handel in pups heeft voor de broodfokkers als belangrijkste voordeel dat er praktisch geen risico’s aan verbonden zijn. Zelfs als illegale handelaren en fokkers gepakt worden zijn de straffen minimaal. De puppyhandel is een vorm van georganiseerde misdaad. De dieren komen vaak uit Oost-Europese landen, waar er zo goed als geen controle is op het fokken en houden van honden, en worden over de grenzen gesmokkeld. Corrupte dierenartsen geven ondertekende blanco paspoorten af en het chipnummer van de veel te jonge pups wordt later toegevoegd. Door de soepele regelgeving wordt Nederland voor de puppyhandel als doorvoerland van Oost- naar West-Europa gebruikt. Als de honden uit Oost-Europa nog niet gechipt zijn dan gebeurt dit meestal in Nederland. Ook als de hond al een Oost-Europese chip heeft dan wordt deze in Nederland vervangen. Door een nieuwe Nederlandse chip en paspoort wordt de pup vervolgens een Nederlandse pup. De pup mag daardoor op een leeftijd van 8 weken van de moeder weg en kan dus op dat moment zogenaamd legaal verkocht worden. Dit in plaats van de leeftijdsgrens van 15 weken die geldt voor pups uit het buitenland.[6]
Consumenten weten vaak niet dat zij hun pup bij een broodfokker kopen. Broodfokkers adverteren meestal online waarbij foto’s van de pups en moederhond in een huiselijke omgeving worden getoond. De pups zijn altijd zogenaamd 3 tot 4 maanden oud, volledig ingeënt, gechipt en ontwormd. Ze zijn vaak af te halen in die huiselijke situatie welke gecreëerd is als dekmantel. Voor broodfokkers en handelaren maakt het niet uit of de pups naar geschikte baasjes gaan, zij hebben als doel zo veel en zo snel mogelijk verkopen. Broodfokkers stellen daarom geen vragen aan toekomstige eigenaren, zoals de ervaring met het ras of de woonsituatie. Vaak kan de pup direct meegenomen worden en soms zijn er pups van meerdere rassen te koop. In veel situaties is er ook geen moederhond aanwezig. Er zijn de laatste jaren initiatieven gekomen van organisaties die handreikingen geven voor een veilige aankoop van pups.[7,8,9]
Het internet wordt steeds meer de primaire plek om honden te kopen en verkopen. Via websites zoals marktplaats, eBay en Gumtree is het makkelijk om honden te verhandelen. Er wordt online minimale identificatie van de verkoper geëist waardoor verkopers anoniem kunnen handelen. Ze kunnen op ieder moment verdwijnen en onder een andere naam weer pups gaan aanbieden zonder traceerbaar te zijn. Omdat de illegale puppyhandel de afgelopen jaren is geprofessionaliseerd is het nu lastiger geworden om foute fokkers te traceren. Er worden steeds opnieuw verschillende namen en telefoonnummers gebruikt en gedaan alsof ze privé verkopers zijn. Telefoons worden weggedaan na de koop en ze gebruiken gestolen foto’s.[10]
Het enige onderdeel binnen de huidige EU wetgeving waarbij het welzijn van gezelschapsdieren aan bod komt gaat over transport van dieren voor commerciële redenen. Welzijnsstandaarden voor het houden en fokken van dieren blijft de verantwoordelijkheid van de lidstaten zelf en nationale wetgeving varieert enorm tussen de verschillende landen. Juist in de landen waar de illegale pups meestal vandaan komen, gelden er vaak helemaal geen welzijnsregels op het gebied van gezelschapsdieren en als er al regels zijn, worden die niet gehandhaafd. Ook in landen waar wel dierenwelzijnswetten zijn schiet de bestaande regelgeving en het toezicht te kort om broodfok effectief aan te kunnen pakken. Door het gebrek aan handhaving van de wetten en aan harmonisatie van wetgeving in de EU-lidstaten kunnen fokkers en verkopers profiteren van de handel omdat het niet naleven van de regels weinig tot geen consequenties heeft.[10,11]
Regels voor commercieel transport zijn gemaakt voor transport van landbouwhuisdieren en niet voor gezelschapsdieren. Hierdoor is het merendeel van de regels niet van toepassing op transport van gezelschapsdieren.
Voor commercieel transport van gezelschapsdieren in de EU is een Europees paspoort verplicht. Hierin moet het chipnummer van het dier vermeld zijn en het dier moet tenminste 21 dagen voor de dag van transport gevaccineerd zijn tegen rabiës. Daarnaast dient een dierenarts binnen 48 uur voor transport een ondertekende gezondheidsverklaring af te geven. Deze informatie moet in het Europese dierenpaspoort van de hond staan samen met de naam van de eigenaar. [1,12,13]
De hond moet worden vervoerd in een goedgekeurd voertuig waarvan het nummerbord is geregistreerd in Trade Control and Expert System (TRACES). De hond moet iedere 24 uur voedsel krijgen en iedere 8 uur water. De hond moet tenminste 15 weken oud zijn om op transport te kunnen maar mag geen rabiësvaccinatie krijgen voordat hij 12 weken oud is. En omdat rabiësvaccinatie verplicht is om de grens over te kunnen, is internationaal transport van pups onder de 15 weken niet toegestaan.[12,13]
In de praktijk zijn de regels voor internationaal commercieel verkeer van gezelschapsdieren te complex en weten illegale handelaren heel goed hoe ze deze regels moeten omzeilen. Daarbij worden ze geholpen door sommige dierenartsen die het niet zo nauw nemen met de regels en voor de fokkers en handelaren documenten vervalsen zodat dieren vervoerd mogen worden. De cijfers in TRACES van de verhandelde honden liggen ver onder de werkelijke aantallen verhandelde honden. Er wordt geschat dat iedere maand binnen de EU 46.000 honden worden verhandeld terwijl in TRACES per jaar (2014) 20.779 honden worden geregistreerd. Er is dus weinig inzicht in de handel waardoor er aanzienlijke risico’s ontstaan voor de algemene gezondheid van mens en dier.[13]
Sinds 2004 is in de EU een huisdierenpaspoort verplicht maar er is in de EU geen verplichting om huisdieren te registreren. Hierdoor is er nooit een Europees registratie en identificatie systeem ontwikkeld. Een uniform en voor lidstaten toegankelijk identificatie en registratie systeem is noodzakelijk om een overzicht te krijgen van de (illegale) handel in honden en om inspecties en onderzoeken te kunnen doen. Er zijn wel vrijwillige initiatieven genomen om een Europese database op te zetten. De belangrijkste is Europet. In Nederland is het sinds 2013 verplicht om de hond te registreren in een database. De belangrijkste database hiervoor is PetBase. Registreren bij PetBase kan alleen via de dierenkliniek, asiel of fokker. Er bestaan echter ook andere Nederlandse databanken wat het systeem minder uniform maakt.[1]
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is hoofdverantwoordelijk voor de handhaving ten aanzien van de import van honden, de nationale hondenhandel en hondenfokkerij. De NVWA werkt samen met de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming en de politie. De NVWA beschikt echter niet over de middelen om de illegale hondenhandel aan te pakken. Temeer omdat er vaak sprake is van een crimineel netwerk rondom gemelde gevallen. Zodra er sprake is van een combinatie van veterinaire overtredingen met georganiseerde criminaliteit of agressieve daders is de politie primair verantwoordelijk. Er is in Nederland bij de dierenpolitie echter geen capaciteit om gericht te werken aan een goede grenscontrole die nodig is om het illegale transport te stoppen en Nederlandse honden handelaars op te sporen.[13,14]
In 2017 is het EU ‘Platform on Animal Welfare’ opgericht. Binnen dit platform is er een vrijwillig netwerk ‘Health and welfare of pets (dogs) in trade’ opgericht. Het doel van deze werkgroep is de uitwisseling van kennis en kunde, het verbeteren van communicatie en samenwerking tussen de lidstaten, een betere uitwisseling van data vanuit identificatie en registratie systemen en het ontwikkelen van richtlijnen met betrekking tot de handel in honden.[13]
In Oostenrijk is in 2017 een amendement aangenomen waardoor het online adverteren van dieren door privé personen verboden is geworden. In het Verenigd Koninkrijk is in 2018 een nieuwe wet ingegaan die verbiedt dat honden jonger dan 6 maanden worden verkocht door dierenwinkels en commerciële dealers. Online verkopers moeten hun licentienummer publiceren en het land van herkomst van de pup. In 2018 heeft Gumtree een verplichte paywall geïntroduceerd in de dierencategorie waardoor verkopers geld moeten betalen om een advertentie te plaatsen. Hierdoor is er automatisch een bankrekeningnummer aan de advertentie gekoppeld en zijn adres en gegevens van de verkoper beschikbaar. Marktplaats is onderdeel van Ebay en wordt door Four Paws meegenomen in de campagne gericht op het beveiligen van online verkoop van dieren. Dat Gumtree, ook onderdeel van Ebay, nu overstag is gegaan is een groot succes.[10,14]
In Nederland is het sinds 2013 verplicht geworden om honden te registreren in een database. Dit geldt ook voor België, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Denemarken, Estland, Frankrijk, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Portugal, Spanje, Zweden, Slowakije, Slovenië en het Verenigd Koninkrijk. De volgende stap is de ontwikkeling van compatibele en uniforme identificatie en registratie systemen in de hele EU die gebruikmaken van dezelfde gegevens, bijvoorbeeld geboortedatum, en dezelfde voorwaarden, zodat gegevens gemakkelijk uitwisselbaar worden.
Een belangrijk Europees initiatief is deep validation control (DVC). DVC is een online service waarmee men op een zeer snelle en eenvoudige manier de injecteerbare transponder (chips) van het huisdier kan controleren. Huisdieren zijn gelabeld met een injecteerbare transponder die geproduceerd is volgens ISO keurmerk. DVC controleert of de transpondercode een geldige landcode heeft volgens ISO of dat deze een goedgekeurde fabrikantcode heeft. Niettemin is en blijft een transponder uiteindelijk fraude gevoelig. Dit ligt anders bij DNA. Het opzetten van een DNA databank zou aanzienlijk bijdragen in een effectieve aanpak van illegale hondenhandel.
Gelukkig is er de laatste jaren meer aandacht gekomen voor de illegale handel in honden op Europees niveau. De Europese Raad heeft in 2010 onderkend dat de illegale puppyhandel een probleem is en heeft een studie laten uitvoeren om de situatie te analyseren en om mogelijkheden voor verbetering te onderzoeken welke in 2015 is gepubliceerd.
In 2018 is er een Europese conferentie georganiseerd door Four Paws in samenwerking met de EU om stakeholders samen te brengen om over de illegale online honden handel te spreken en oplossingen en ervaring uit te wisselen.
Ook worden er door talloze binnen- en buitenlandse welzijnsorganisaties informatie en beelden verstrekt om mensen attent te maken op het probleem.
https://www.dierenbescherming.nl/foute-puppyhandel
https://www.knmvd.nl/app/uploads/2018/08/De-illegale-puppyhandel.pdf
http://www.carodog.eu/european-standards
https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/animals/docs/aw_platform_20181119_pres-08.pdf
https://www.animalstoday.nl/?s=puppyhandel
https://www.animalstoday.nl/actieplan-illegale-puppyhandel-door-ep-goedgekeurd/
https://houseofanimals.nl/kenniscentrum/gezelschapsdieren/honden/
